Bakterioza pierścieniowa ziemniaka

Objawy

Nazwa gatunkowa Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (Cms) oznacza “powodująca gnicie”. Występowanie objawów choroby uzależnione jest od wpływu czynników środowiska, liczby komórek bakterii w tkance, a także odmiany ziemniaka (niektóre odmiany są bardziej predysponowane do wystąpienia objawów niż inne). Objawy na roślinach Objawy na liściach i łodygach porażonych roślin ujawniają się pod koniec okresu wegetacji i mogą być podobne do zmian chorobowych, wywoływanych przez inne patogeny, takie jak: zaraza ziemniaka (Phytophthora infestans), więdnięcie grzybowe (Verticillium alboatrum) lub czynniki fizjologiczne (skutki suszy, czy też objawy starzenia się rośliny). Obserwuje się zahamowanie wzrostu chorych roślin, brzegi liści zwijają się, bledną, więdną, usychają i zwisają na łodygach. Liście i łodygi zmieniają barwę na matowo-jasnozieloną, szarozieloną, czasem są cętkowane, żółte, przy czym charakterystyczne jest żółknięcie tkanki pomiędzy nerwami. Więdnięcie postępuje od dołu ku górze łodygi. Mogą być zaatakowane liście z jednej strony łodygi lub listki z jednej strony liścia. Więdnięcie całych pędów występuje wyjątkowo, przy silnym porażeniu roślin. Sucha i upalna pogoda wpływa stymulująco na rozwój choroby i wystąpienie objawów, natomiast nadmiar wilgoci hamuje i maskuje ich wystąpienie. Objawy na bulwach Objawom występującym na częściach nadziemnych rośliny towarzyszą zmiany chorobowe w tkance bulw. Objawy na powierzchni bulw i w ich wnętrzu mogą być różne, w zależności od tego, w jakiej fazie wzrostu uległy one zakażeniu. Porażenie młodych bulw następuje przez stolony. Wczesne objawy porażenia są widoczne na przekroju bulw, w części przystolonowej, w postaci różnej długości przebarwień wiązki przewodzącej, od szklistych do kremowo-żółtych.

W zaawansowanej fazie choroby przebarwienie wiązki przewodzącej może być jasnobrązowe i obejmować cały jej pierścień. Przy ściśnięciu bulwy następuje wyciek kremowej, serowatej i bezwonnej masy zgniłych komórek tkanki ziemniaka wraz z licznymi komórkami bakterii oraz rozwarstwienie się bulwy na część zewnętrzną i rdzeń.

W zaawansowanym stadium choroby na powierzchni bulw można zauważyć nieregularne pęknięcia skórki, a wokół oczek lekko czerwone lub brunatne plamy. Takie bulwy są szczególnie podatne na wtórną infekcję bakteriami mokrej zgnilizny, która może maskować objawy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka.

Głównym źródłem rozprzestrzeniania sprawcy bakteriozy pierścieniowej są porażone sadzeniaki. Patogen może porażać i zasiedlać ziemniaki w sposób całkowicie bezobjawowy i w ten sposób przetrwać nie wykryty przez kilka rozmnożeń sadzeniaków.

Zapobieganie wystąpieniu choroby

Uprawiać kwalifikowany (lub co najmniej przebadany) materiał sadzeniakowy. Należy jednak zawsze pamiętać o tym, że nawet mając wolny od patogena materiał, nie jest możliwe, z przyczyn obiektywnych, całkowite wyeliminowanie ryzyka wystąpienia porażenia w następnych rozmnożeniach wegetatywnych. Z całą pewnością jednak, 5 dokładne rozpoznanie źródła pochodzenia materiału jest najpewniejszym sposobem na zredukowanie tego ryzyka do minimum;

Unikać krojenia sadzeniaków;

Obserwować rośliny na plantacji i zwracać uwagę na te o zahamowanym wzroście, więdnące z objawami żółknięcia między nerwami i zwijania blaszek liściowych;

Prowadzić urzędowe kontrole ziemniaków, które obejmują zarówno inspekcje wizualne na plantacji, jak i badania laboratoryjne losowo wybranych prób. Trzeba jednak pamiętać, że wykonanie tych badań również nie eliminuje całkowicie ryzyka, że Cms w ziemniakach występuje. Taką pewność dałoby dopiero zbadanie wszystkich bulw, ale jest to oczywiście ze względów praktycznych niemożliwe;

Przeprowadzać bezwzględnie dezynfekcję używanych podczas procesu produkcji ziemniaków maszyn, sprzętu i pojazdów oraz opakowań i przechowalni, włączając w to odzież i obuwie. Natomiast wszelkie odpady powstające w procesie produkcji ziemniaków należy utylizować. W przypadku bulw przeznaczonych do sadzenia zalecana się używania nowych opakowań;

Rozdzielić produkcję ziemniaków sadzeniaków od ziemniaków konsumpcyjnych. Użycie tego samego sprzętu i maszyn podnosi ryzyko infekcji krzyżowych. Najbezpieczniej byłoby nie używać tego samego sprzętu i maszyn do zbioru ziemniaków sadzeniaków i pozostałych oraz nie przechowywać zebranych bulw z obu grup w tym samym pomieszczeniu;

Unikać wypożyczania maszyn i sprzętu pomiędzy miejscami produkcji i składowania;

Unikać zranień bulw przy sadzeniu, wykopywaniu, zbieraniu, sortowaniu i transporcie. Ręczne usuwanie kiełków może być powodem uszkodzeń bulw.

W walce z bakteriozą pierścieniową ziemniaka nie ma obecnie lepszego sposobu eliminacji choroby jak zachowanie wysokiej higieny i wymagań sanitarnych, utrzymanie czystości i stosowanie dezynfekcji w całym systemie produkcji ziemniaków w kraju. Najważniejszym elementem ograniczającym tą groźną chorobę jest DEZYNFEKCJA.