Czarna nóżka

Chorobą, której objawy można zauważyć już w początkowym okresie wegetacji roślin ziemniaka jest czarna nóżka. Objawy czarnej nóżki widoczne są na roślinach ziemniaka, których liście żółkną, zwijają się wzdłuż głównego nerwu i więdną. Typowym objawem choroby jest czernienie i gnicie podstawy łodygi (przy zgnieceniu łodygi wydziela się charakterystyczny, cuchnący zapach). Chore rośliny są mniejsze, na ogół słabo ukorzenione i dają się łatwo wyciągnąć z gleby. W konsekwencji rośliny te obumierają, nie dając plonu i stanowią źródło bakterii na plantacji. Źródłem pierwszych zakażeń i najczęściej główną przyczyną występowania choroby w polu w początkowym okresie wzrostu roślin są zainfekowane sadzeniaki. Późniejsze infekcje następują poprzez chore rośliny znajdujące się na plantacji, pozostawione na polu po wykonanej selekcji, jak również bakterie, które mogą być przenoszone przez wiatr, owady oraz z kroplami deszczu. Choroba pojawia się w większym nasileniu w latach o dużej ilości opadów, na glebach cięższych, bardziej wilgotnych. 

Efektem występowania czarnej nóżki na roślinach w pełni rozwiniętej jest mokra zgnilizna. Mokra zgnilizna jest chorobą bulw, na której powierzchni tworzą się ciemnobrunatne plamy, których miąższ ulega rozkładowi, a skórka pozostaje nienaruszona. Po przerwaniu skórki (np. na skutek ucisku) bulwa ulega rozpadowi, a na zewnątrz wydostaje się cuchnąca masa rozłożonego miąższu. Choroba powoduje straty, głównie podczas przechowywania. Nawet jej niewielkie ognisko może przyczynić się do zakażenia bulw sąsiednich. Dodatkowo infekcji sprzyjają uszkodzenia mechaniczne powstałe w czasie zbioru, a także działalność innych patogenów wywołujących choroby, np. zaraza ziemniaka, sucha zgnilizna, parch zwykły. 

Objawy czarnej nóżki i mokrej zgnilizny występują w trzech zasadniczych okresach: przed wschodami - zgnilizna sadzeniaków, bulwy takie gniją, nie kiełkują i w efekcie końcowym na plantacjach obserwuje się tzw. braki wschodów, po wschodach - z typowymi objawami dla czarnej nóżki, wtórną - pojawiającą się w pełni okresu wegetacyjnego, szczególnie przy dużej ilości opadów.

Ochrona ziemniaka przed czarną nóżką i mokrą zgnilizną polega głównie na przestrzeganiu zasad prawidłowej agrotechniki. Wykorzystywanie do uprawy certyfikowanego materiału sadzeniakowego zmniejsza ryzyko występowania chorych bulw. Jeśli jednak takie się znajdą w zakupionych sadzeniakach, to jest możliwość reklamacji nawet na drodze sądowej i otrzymania odszkodowania za spowodowane straty. Jednocześnie odbiorcę obowiązuje wykazanie właściwego przechowywania materiału oraz przygotowania do sadzenia. Za jakość materiału sadzeniakowego odpowiedzialność ponosi dostawca, który z mocy przepisów prawnych zobowiązany jest do sprzedaży tylko materiału zdrowego, wolnego od wszelkich patogenów. Plantacje nasienne ziemniaka podlegają kontrolom prowadzonym przez Służby Państwowe dotyczącym oceny jakości materiału siewnego, co potwierdzają świadectwa kwalifikacyjne upoważniające do sprzedaży ziemniaków. Po za zakupem zdrowego sadzeniaka ważnym zabiegiem wykonywanym w czasie wegetacji roślin jest selekcja negatywna. Liczba powtórzeń selekcji jest uzależniona od przeznaczenia plonu z danej plantacji. W przypadku produkcji sadzeniaków kwalifikowanych selekcję powinno się wykonać trzykrotnie, a na plantacjach towarowych dwukrotnie. Pierwszy zabieg przeprowadza się gdy rośliny ziemniaka osiągają wysokość od 15 do 20cm, drugą w pełni kwitnienia roślin, a trzecią w 2-3 tygodnie po drugiej selekcji. Chore rośliny łącznie z bulwą mateczną i młodymi bulwami należy usunąć poza obręb plantacji. Dodatkowo występowaniu czarnej nóżki i mokrej zgnilizny można zapobiec unikając uprawy ziemniaka na glebach ciężkich. Warto pamiętać o zbiorze bulw w pełni ich dojrzałości oraz wysadzać odmiany ziemniaka o podwyższonej odporności na powyższe choroby.