Pleśń śniegowa zbóż

Choroba występuje powszechnie w uprawach zbóż ozimych (żyto, pszenżyto), w rejonach, gdzie pokrywa śnieżna jest obfita i długo zalega na polach (90-100 dni). Jest to choroba złego zimowania i staje się coraz większym problemem na terenie całej Polski. Jej występowaniu sprzyja długa zima, obfitująca w opady śnieżne (zwłaszcza na nie zamarznietą glebę) i utrzymywanie się pod śniegiem temperatur zbliżonych do 0 ^oC. Pleśń śniegowa może obniżyć plon ziarna nawet o 50%. Powoduje przerzedzenie zasiewów i niedorozwój roślin.

 Sprawca choroby występuje w dwóch stadiach rozwojowych:
- workowym - Monographella nivalis (syn. Calonectria nivalis Schaffnit)
- konidialnym – Microdochium nivale (syn. Fusarium nivale)

Objawy:
Pierwsze uszkodzenia roślin widoczne są już jesienią. Zboże ozime wschodzi nierównomiernie. Widać luki w łanie. Chore rośliny są częściowo lub całkowicie zamarłe. Występują siewki – skręcone w korkociąg, lub zdrobniałe rośliny – pokryte białoróżową, watowatą grzybnią. Po stopnieniu śniegów, wiosną widać placowo zamarłe rośliny, które są przyciśnięte do ziemi i pokryte brudnobiałym lub jasnoróżowym nalotem grzybni i zarodników. Nalot przy słonecznej i wietrznej pogodzie zanika. W późniejszej fazie na zamarłych liściach mogą pojawiać się czarnobrunatne otocznie – perytecje. Rośliny porażone obumierają, a te którym uda się przeżyć mają zwykle zahamowany wzrost. Gry roślina ma uszkodzony węzeł krzewienia, łatwo jest ją wyciągnąć z gleby.

Źródłem infekcji jest zwykle materiał siewny. Siewki porażone są głównie przez zarodniki konidialne występujące na ziarnie. Zamierające wiosną młode rośliny stają się także źródłem infekcji dla osobników zdrowych. W późniejszym okresie rozwoju roślin dochodzi także do infekcji zdrowych kłosów i ziarna. Źródłem infekcji może być też gleba i resztki pożniwne. Patogen żyje w nich saprotroficznie (grzybnia, owocniki – perytecja). Zbyt gęsty siew i wybujały łan sprzyja zakażeniu roślin. Zakażeniu sprzyja także wysoka wilgotność powietrza powyżej 90% i temperatura poniżej  5 ^oC (w przypadku zarodka), od 5 do 10 ^oC (w przypadku siewki).

Zapobieganie:
Ochrona polega na:
- dokładnym przyorywaniu resztek pożniwnych
- stosowaniu właściwego płodozmianu – zmniejszenie udziału zbóż
- unikaniu zbyt gęstego siewu – zbyt duża masa sprzyja rozwojowi choroby
- zwiększeniu jesiennej dawki nawożenia potasowego
- zmniejszeniu jesiennego nawożenia azotowego
- stosowaniu wczesnego nawożenia azotowego wiosną
- bronowaniu porażonych ozimin na wiosnę
- doborze odpowiednich, odpornych odmian – mniej podatnych na porażenie
- stosowaniu kwalifikowanego, zdrowego materiału siewnego
- prawidłowym zaprawianiu materiału siewnego
- wysiewu ziarna w optymalnym terminie agrotechnicznym.