Rak drzew owocowych

Choroba jabłoni i gruszy oraz wielu innych drzew i krzewów owocowych i liściastych.

Objawy, biologia i szkodliwość

Choroba ta szczególnie jest groźna na jabłoni kiedy silnie poraża pędy oraz korę głównego pnia drzew co prowadzi do dużych strat w plonie owoców. Rak drzew owocowych posiada dwa stadia rozwojowe:

- Doskonałe ( kuliste owocniki o jasnoczerwonym lub brunatnoczerwonym zabarwieniu o średnicy ok. 3 mm – owocniki te występują w obrębie przebarwień chorobowych – wysiew zarodników odbywa się w marcu oraz późną jesienią ),
- Niedoskonałe ( na zrakowaceniach tworzą się białożółte skupienia zarodników konidialnych – wytwarzane są one przez cały sezon wegetacyjny ).

Infekcje drzew owocowych mogą być powodowane przez zarodniki pochodzące z porażonych drzew liściastych jak buki, głogi, jarzębiny, topole oraz wierzby. Aby doszło do zakażenia rośliny przez Nectrię galligena musi być spełniony warunek aby drzewo lub krzew było uszkodzone mechanicznie np. podczas nieumiejętnego cięcia sanitarnego, po gradobiciu lub po tzw. uszkodzeniach mrozowych. Oprócz tego „bramą” przez którą mogą wnikać kiełkujące zarodniki są wszelkiego rodzaju naturalne rany ( blizny po opadłych owocach oraz liściach ). Ponieważ zarodniki ( zarówno workowe jak i konidialne ) kiełkują już w temperaturze od 0°C do 30°C należy przez cały okres wegetacyjny zwracać szczególną uwagę na tę groźną chorobę grzybową. W okresie jesiennym kiedy naturalnych blizn jest najwięcej powinniśmy pamiętać o ochronie fungicydowej najbardziej podatnych na tego patogena drzew. Po infekcji na obrzeżach ran pojawiają się nieregularne zgrubienia będące wynikiem nadmiernego wzrostu spowodowanego przyrostem tkanki kalusowej. Z czasem na tych rakowatościach pojawiają się owocniki raka drzew owocowych. Grzyb infekuje oraz niszczy korę drzew oraz zasiedla i rozwija się w naczyniach przewodzących asymilaty i wodę. Ich zaczopowanie przez rozwijającą się grzybnię patogena prowadzi do szybkiego obumarcia całej rośliny lub przynajmniej jego jednej ze stron pnia, konaru czy pędu. Charakterystyczną cechą pomocną przy identyfikacji raka drzew owocowych ( Nectria galligena ) jest zamieranie komórek drewna oraz co raz bardziej rozszerzające się brązowienie rdzenia pędów. Reakcja ta spowodowana jest intensywnym wydzielaniem się toksycznych mikotoksyn. Przy dużym porażeniu kory i pędów w zaniedbanym fitosanitarnie sadzie możemy się spodziewać wystąpienia objawów chorobowych na owocach ( zgnilizna kielicha ).

Zwalczanie:

Ponieważ w zestawie środków ochrony roślin na raka drzew owocowych nie mamy jeszcze preparatów skutecznie zwalczających grzybnię wewnątrz naczyń, zwalczanie tej choroby to czysta profilaktyka ( nasadzenia zdrowych roślin oraz szybka likwidacja egzemplarzy porażonych i zarodnikujących ). Mniej zasiedlone drzewa staramy się doprowadzić do stanu zdrowotności pozbywając się porażonych gałęzi oraz konarów. Po takich cięciach sanitarnych smarujemy rany pastą ogrodniczą z zawartością fungicydu lub samemu sporządzamy pastę na bazie białej farby emulsyjnej z dodatkiem 2% Topsinu M 70 WP. Usuwanie chorych pędów jest bardzo ważne, gdyż przez wiele lat mogą na nich powstawać zarodniki a te z kolei infekować następne egzemplarze w sadzie i ogrodzie. W programie ochrony roślin sadowniczych zaleca się po wiosennym formowaniu koron opryskiwać drzewa Topsinem M 70 WP. Aby ograniczyć infekcje podczas jesiennego opadania liści i owoców w okresie tym możemy dokonywać także oprysków preparatami miedziowymi.