Mątwik burakowy

Heterodera schachtii

Opis szkodnika
Dorosłe samice od 0,5 do 1,1 mm długości są białe, a ciało ich ma kształt cytrynowaty. Samce są kształtu robakowatego i osiągają 1,3 mm długości. Mątwik burakowy zasiedla rośliny przy pomocy larwy inwazyjnej drugiego stadium, która jest cieniutka, przezroczysta i osiąga długość od 0,4 do 0,6 mm. 

Biologia i opis szkodliwości
Larwa inwazyjna po znalezieniu rośliny żywicielskiej wnika do korzenia i tam przechodzi dalszy swój rozwój. Po ostatniej wylince larwa przekształca się w dojrzałą płciowo samicę, której ciało jest tak zgrubiałe, że nie mieści się w tkance roślinnej i mechanicznie przerywa korzeń aby niemal całe wypchnąć na zewnątrz. Wówczas następuje zap łodnienie i składanie jaj. Jaja w głównej liczbie pozostają w ciele samicy. Po pewnym czasie samica zamiera, a jej ciało tworzy osłonę dla jaj. Martwa samica wypełniona jajami nazywa się cystą. Cysty pozostają w glebie i przez wiele lat mogą tam oczekiwać na właściwą roślinę żywicielską. Pod wpływem wydzielin korzeni roślin żywicielskich wylęgają się z jaj niemal wszystkie larwy. W wypadku braku roślin żywicielskich liczba wylęgających się larw jest znacznie mniejsza. Rośliny silnie zaatakowane przez mątwika burakowego wytwarzają coraz to nowe korzenie boczne, aby zastąpić nimi korzenie uszkodzone Zjawisko to powoduje powstawanie tzw. brody korzeniowej. W wypadku porażenia młodych roślin przez mątwika, szczególnie w warunkach dużej suszy, większość ich zamiera, co co w konsekwencji prowadzi do obniżki plonu. 

Profilaktyka i regulacja występowania
Stosowanie co najmniej 4 letniej przerwy w uprawie buraka, roślin kapustnych i rzepaku na tym samym polu ogranicza występowanie szkodnika. Jeśli pole jest zainfekowane nicieniami, w latach przerwy w uprawie roślin żywicielskich zaleca się stosowanie tzw. roślin chwytnych, które z uwagi na krótki okres wegetacji nie pozwalają na osiągnięcie przez mątwika pełnego cyklu rozwojowego. Rośliny te zbierane są z pola przed uzyskaniem przez w.w. gatunek szkodnika dojrzałości płciowej i złożeniem jaj, a tym samym przyczyniają się do obniżenia jego populacji. Roślinami chwytnymi mogą być rośliny warzywne takie jak: wczesne odmiany kapusty i kalafiora oraz szpinak i rzodkiewka uprawiane dla celów konsumpcyjnych. Na szpinaku i rzodkiewce uprawianych na nasiona następuje pełny cykl rozwojowy szkodnika. Ważnym zabiegiem wpływającym na obniżenie populacji szkodnika na polu jest niszczenie chwastów będących żywicielami mątwika. Są to chwasty z następujących rodzin: komosowatych (np. komosa biała, komosa wielonasienna), kapustowatych (np. gorczyca polna, tasznik pospolity), goździkowatych (gwiazdnica pospolita), motylkowatych (np. wyka ptasia) i rdestowatych (rdest powojowy i plamisty).

Środki ochrony roślin