Bieluń dziędzierzawa

Gatunek rośliny nalężacy do rodziny psiankowatych. W Polsce pospolity. Roślina jednoroczna, jara. Rośnie na polach, w ogrodach, rumowiskach i nieużytkach. Preferuje gleby żyzne, bogate w azot. Jest chwatem ruderalnym, występującym także jako chwast segetalny. 

Najczęściej zachwaszcza rośliny okopowe, mak, ogrody. Sporadycznie występuje na polach. 

Roślina zielna, osiąga przeważnie do 1 m wysokości. Łodyga jest wzniesiona, naga lub z nielicznymi włoskami, widlasto rozgałęziona. Liście są jajowate, zaostrzone, zatokowo ząbkowane, w nasadzie klinowate. Nerwy liściowe i ogonki z wierzchu biało omszone. Kwiaty są bardzo duże, białe, rzadko niebieskofioletowe, lejkowate, umieszczone na krótkich szypułkach, wyrastające w widłach gałązek lub na szczycie. Owoc to zielona, kolczasta, jajowata torebka, przypominająca owoc kasztanowca. Nasiona są drobne, czarne, matowe, nerkowate i spłaszczone. Jedna roślina wydaje do kilku tysięcy nasion. System korzeniowy jest dobrze rozwinięty, złożony z grubego korzenia głównego i licznych bocznych. Bieluń dziędzierzawa jest zapylana przez ćmy; kwitnie zwykle od VI do X.

Cechy charakterystyczne:
- silny, nieprzyjemny zapach
- liście są z białym nalotem
- roślina przypominająca krzew, duże liście i duże kwiaty

Ciekawostki:
- inne nazwy: dziędzierzawa, bieluń jadowita, bieluń podwórkowy, pindurynda, dędera, dęderewa, jabłko cierniste, tyndera, ostropieprz, tondra, tondera, pindyrynda, cygańskie ziele, świńska wesz, świnia, bieluń podwórzowa, durna rzepa. Ze względu na jego narkotyczne i trujące własności dawniej nazywano go także czarcim zielem, czarownym zielem, diabelskim zielem i trąbą anioła.
- liście i nasiona - zawierają alkaloidy tropinowe (hioscyjamina, atropina, skopolamina, hioscyna, hioscyjamina), saponiny, garbniki, flawonidy i hydroksykumarynę oraz sole mineralne
- ma właściwości lecznicze - z liści i nasion wykonuje się preparaty, które ze względu na silne trujące działanie mogą być stosowane tylko pod kontrolą lekarza. Używane są do leczenia dychawicy oskrzelowej, ostrych nieżytów oskrzeli, chorób neurologicznych oraz jako środki spazmolityczne. Wykazuje działanie rozkurczowe, uspokajające i narkotyczne; stosowana jako okłady przy reumatyzmie, podawana podczas leczenia astmy, skurczy mięśni i choroby Parkinsona.
- silnie trujący chwast (wszystkie części rośliny) - zatrucia przypadkowe zdarzają się niekiedy u dzieci, nierzadko u młodzieży eksperymentującej ze środkami odurzającymi. Mimo silnych halucynacji skutki są nieprzyjemne z powodu znacznych efektów ubocznych. Bywa, że spożyta zostaje zbyt silna dawka, co prowadzi do hospitalizacji lub śmierci.Objawy zatrucia to: omamy; porażenie akomodacji oka; zahamowane wydzielanie łez, śliny, potu, soku żołądkowego; sucha i czerwona skóra; senność, dezorientacja; przyśpieszenie oddechu; rozszerzenie źrenic; wzrost temperatury ciała lub zgon wskutek porażenia ośrodka oddechowego.
- roślina hodowlana w ogrodach i domach ze względu na ciekawe kwiaty.