Fiołek trójbarwny

Gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych. W Polsce pospolity. Roślina jednoroczna, zimująca. Rośnie na przydrożach, łąkach, wzgórzach, polach i w ogrodach. Preferuje stanowiska suche o glebach piaszczystych, nieco kwaśnych. 

Najczęściej zachwaszcza zboża, rzepak, uprawy okopowe, uprawy warzyw i ogrody, ale w mniejszym stopniu niż fiołek polny. 

Osiąga wysokość od 10 do 40 cm. Łodyga jest pojedyncza lub gałęzista, podnosząca się lub wzniesiona, kanciasta, delikatnie owłosiona. Liście ogonkowe – dolne są sercowate, a górne lancetowate lub eliptyczne. Wszystkie mają karbowane brzegi. Kwiaty są pojedyncze, obupłciowe, wyrastają w kątach liści na długich szypułkach. Płatki górne są fioletowe, boczne i dolne żółte. Owoc to trójklapowa torebka z drobnymi, brunatnożółtymi nasionami. Korzenie są wiązkowe, żółtobrunatne, długości do około 20 cm. Fiołek trójbarwny jest samopylny lub owadopylny (głównie pszczoły lub muchówki); kwitnie od IV do X.

Cechy charakterystyczne:
- łatwo pomylić z fiołkiem polnym: duża zmienność barwy kwiatów (fiołek trójbarwny – intensywne fioletowe zabarwienie płatków górnych, czasami też bocznych i dolnego; fiołek polny – głównie barwy biała i żółta, a fioletowa w małym stopniu), fiołek trójbarwny ma większe kwiaty wyrastające na dłuższych szypułkach niż fiołek polny; fiołek trójbarwny ma działki kielicha krótsze od korony i większe pierzastodzielne przylistki niż fiołek polny.

Ciekawostki:
- inne nazwy: bratek trójbarwny, macoszka, sierotki, kwiatek Świętej Trójcy, bratek zwyczajny, jaskółcze oczko, jaskółczy ślip, trojanek, wdówki, siostra z bratem
- zawiera: antocyjany (wiolaninę), garbniki, flawonoidy (rutynę, kwercetynę), karotenoidy, saponiny, olejek eteryczny, śluz, sole mineralne, fenolokwasy
- ma właściwości lecznicze – w medycynie ludowej stosowany przeciw kaszlowi, padaczce, reguluje przemianę materii, działa moczopędnie, zmniejsza łamliwość naczyń krwionośnych. Stosuje się go w zapaleniach pęcherza moczowego, kamicy moczowej, uszkodzeniu nerek przez substancje toksyczne, w chorobie gośćcowej, trądziku młodzieńczym, wykwitach skórnych, tak zwanych wysypkach uczuleniowych, nadciśnieniu tętniczym i chorobach siatkówki oka.
- olejek eteryczny wykorzystywany w kosmetyce do produkcji kremów, pudrów.