Ekin güvesi

Syringopais temperatella

TANIMI VE YAŞAYIŞI :
Ekin güvesi erkek kelebeğinin üst kanatları altın sarısı renkte pullarla kaplanmış olup alt kanatları kirli gri,kenarları boz renkte ve bol tüylüdür. Dinlenme halinde üstten bakıldığında arka kanatların uçları kırlangıç kuyruğu gibi (V) şeklindedir. Kanat açıklığı 14-18 mm kadardır. Çok hareketli olan bu kelebekler bitkiler arasında uçuşmaları ile kendilerini belli ederler. Dişi kelebek erkek kelebeğe göre daha küçük,hareketi daha yavaştır. Üst kanatların son kısmında belirgin bir şekilde bulunan kahverengimsi siyah bant dişinin en belli başı özelliği olup kanat açıklığı 10-14 mm.dir. yumurtadan çıkan larva 1 mm. Kadar boyda,parlak sarımsı kırmızımtırak renktedir. Yaprak içinde beslenerek gelişmesini tamamlayan larvanın rengi kahverengimsi, baş kapsülü parlak siyah renktedir. Olgun larva boyu 8-11 mm. arasında değişir.
İklim şarlarına bağlı olarak hububat tarlalarında genellikle mayıs ayı içerisinde Ekin Güvesi kelebeklerinin uçtuğu görülür. Çiftleşme bir iki gün içinde olur. Dişiler yumurtalarını topraktaki çatlaklara kümeler halinde ve ortalama 120 adet bırakır. İki hafta içinde embriyo safhasını tamamlayan yumurtalardan çıkan larvalar 15-20 cm. toprak derinliğine inerek yazı geçirmek üzere diyapoz durumuna girerler. Sonbaharda ilk yağmurlardan sonra toprakta aktif hale gelen larvalar henüz 2-3 yapraklı olan genç genç hububata geçerler. Hububat yaprağının iki epidermisi arasında beslenmeye başlarlar. Şubat ayı sonlarından itibaren kendisini hissettirmeye başlayan larvalar yaklaşık olarak 2 ay kadar bir bitki üzerinde veya bitkiden bitkiye geçerek beslenmeye devam ederler. Pupa olgunluğuna varan larva kendisini toprağa atarak toprak parçacıklarının altına veya 5-10 cm derinliğine derinliğine çıkardığı ipeğimsi bir madde ile kokonlarını örerek pupa olurlar. Bu devre,sıcaklık ve toprak nemine bağlı olarak 10-15 gün devam eder. İlk kelebekler mayıs ayına doğru ortaya çıkar. Böylelikle yılda bir döl vermiş olurlar. Kasım-aralık yağışlarının fazla miktarda olduğu yıllarda larva yoğunluğunun yüksek olduğu,bu dönemde yağışlarını yeterli olmaması halinde ise,daha sonraki dönemlerde yeterli yağış olsa bile yoğunluğun düşük düzeyde kaldığı saptanmıştır.

ZARAR ŞEKLİ,EKONOMİK ÖNEMİ VE YAYILIŞI :
Esas zarar larvalar tarafından yapılır. Larvalar hububat yapraklarını iki epidermisi arasında yeşil dokuyu yiyerek fotosentezi engeller ve yaprağın uç kısımlarından itibaren kurumasına sebep olurlar. Geniş çapta zarara uğramış bir tarlada genel bir renk açılması olur uzaktan samyeli vurmuş hissini uyandırır. Sonbahar aylarını yağışlı,buna karşılı ilkbahar aylarının kurak geçtiği yıllarda buluşmanın yüksek olduğu (%40 tan yukarı) tarlalarda önemli derecede verim azalmasına ve hatta bazı hallerde ancak tohumluğun geri alınabildiği ölçüde zarara sebep oldukları saptanmıştır.
Ege,orta Anadolu ve güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak bulunmaktadır.

KONUKÇULARI :
Ekin güvesinin esas konukçusu buğday,arpa ve yulaftır.bunların yanı sıra yabani buğdaygiller,tarla sarmaşığı,ayrık otu,hardal,çayır,teke sakalı gibi otlar sayılabilir.

MÜCADELE YÖNTEMLERİ :
1. Kültürel Önlemler :
a-) Hasattan hemen sonra yapılacak derin sürme (1-2 kez 15-20 cm. derinliğinde),diyapoza girmiş yeni larvaların büyük bir kısmının ölmesine ve populasyonun
azalmasına yardım etmektedir.
b-) Ekin Güvesi ile bulaşık sahalara en az iki yıl hububat ekilmemesi,hububatın yerine susam,baklagil,pamuk,darı ve karpuz gibi çapa bitkilerinin münavebeye girmesi,kurak geçen yıllarda hububatın sulanması olumlu sonuçlar vermektedir. Bunların yanı sıra yazlık ekimin geciktirilmesi üzerinde durulması gereken kültürel tedbirlerdendir.

2. Kimyasal Mücadele
2.1. İlaçlama Zamanının Tespiti
Ekin güvesi ile ilaçlı mücadelede en uygun devre hububat yaprakları içinde beslenmekte olan larvaların boyları 2-6 mm. olduğu zamandır. Bazı bölgelerde kimyasal mücadeleye mart ayından itibaren başlamak mümkün ise de bu durum bitkinin fenolojisi ve zararlının biyolojisi ile yakından ilgilidir. Özellikle yüksek ve dağlık yerlerde hububatın geç gelişmesi mücadele zamanını mayıs ortalarına kadar kaydırabilir. Mücadeleye erken devre (larva boyu 2,5-4 mm.) ilaçlamasının yanı sıra çeşitli nedenlerle ilaçlı mücadele gecikmiş ise larva boyları 7-10 mm. geç devre ilaçlamalarına yer verilmelidir. Bulaşma oranı %20’den yukarı olan tarlalar mücadele programına alınır.
2.2. Kullanılacak Alet ve Makineler
Suyla karıştırılan ilaçlar için tarla ve sırt pülverizatörleri ile atomizörler,toz ilaçlar için sedyeli motorlu tozlayıcılar,sırt veya göğüs tozlanıcıları kullanılır.
2.3. İlaçlama Tekniği
Toz ilaçlar kaplama şeklinde yapılacağından bitki yüzeyine iyi bir şekilde dağılımı sağlamak için rüzgarsız durgun havada atılmasına dikkat edilmelidir. Suyla karıştırılan ilaçlar için dekara harcanacak su miktarı bulunduktan sonra gereken dozun ilavesi ile ilaçlama yapılmalıdır. İlaçlamadan 24 saat sonra yağmur yağarsa ilaçlama tekrar edilmelidir.

Bitki Koruma Ürünleri