Εξέλκωση βραχιόνων ή έλκος μηλιάς και αχλαδιάς

Είδος
Μύκητας

Περιγραφή
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι ασθένειες οι οποίες έχουν σαν κύριο σύμπτωμα τη δημιουργία ελκών (πληγών) στους κλάδους. Γι' αυτό το λόγο η ασθένεια είναι γνωστή και σαν έλκος της μηλιάς και της απιδιάς. Αποτελεί πολύ σοβαρή ασθένεια διότι προκαλεί ξήρανση βλαστών, κλάδων αλλά και εξασθένηση των δέντρων, λόγω προσβολής των μεγάλων βραχιόνων και σπανιότερα του κορμού τους. Παράλληλα τα ίδια παθογόνα μπορούν να προκαλέσουν προ- και μετασυλλεκτική σήψη των καρπών και κηλίδωση των φύλλων.
1) Nectria galligena, αγενής μορφή: Cylidrocarpon mali ή Cylidrocarpon heteronemum
2) Botryosphaeria obtusa, αγενής μορφή: Sphaeropsis malorum (Προσβάλλει και καρπούς και φύλλα).
3) Botryosphaeria stevensii, συν. Physalospora malorum, αγενής μορφή: Diplodia mutila
4) Pezicula malicorticis, αγενής μορφή: Cryptosporiopsis curvispora, συν. Gloesporium perennans. Προσβάλλει και τους καρπούς.
5) Diaporthe perniciosa, αγενής μορφή: Phomopsis mali. Προσβάλλει και τους καρπούς (Phomopsis canker, fruit decay, rough bark)

Βλάβη
Προσβάλλονται κυρίως οι βλαστοί και οι κλάδοι των δέντρων και πιο σπάνια οι καρποί και τα φύλλα. Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ασθένειας είναι η δημιουργία μικρών ή μεγαλύτερων ελκών στην επιφάνεια των βλαστών, των κλάδων ή σπανιότερα των κορμών των δέντρων. Τα έλκη εμφανίζονται συνήθως γύρω από τις ουλές των οφθαλμών, των φύλλων ή γύρω από πληγές ή στις βάσεις των λεπτών κλαδίσκων. Εμφανίζονται με τη μορφή μικρών, κυκλικών ή ελλειπτικών καστανών περιοχών. Ένα χαρακτηριστικό τους είναι ο σχηματισμός επουλωτικού ιστού στην περιφέρεια του έλκους, ο οποίος είναι υπερυψωμένος, ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια του νεκρού ιστού είναι καθισμένη. Τα έλκη εξελίσσονται αργά, είναι πολυετή και καθώς αυξάνονται ο φλοιός βυθίζεται περισσότερο, νεκρώνεται, σχίζεται και συχνά αποκολλάται. Επειδή ο επουλωτικός ιστός σχηματίζεται κάθε χρόνο στην περίοδο αύξησης του δέντρου, το έλκος παίρνει με τα χρόνια τη μορφή ομόκεντρων ελλείψεων. Με αυτόν τον τρόπο σχηματίζονται τα χαρακτηριστικά έλκη της ασθένειας, με τη μορφή «στόχου». Οι καρποί και τα φύλλα προσβάλλονται πιο σπάνια. Στους προσβεβλημένιυς καρπούς παρατηρείται μια κυκλική, βυθισμένη, καστανή σήψη, ενώ στην επιφάνειά τους σχηματίζονται οι καρποφορίες του παθογόνου.

Αιτία
Πολλοί είναι οι μύκητες για τους οποίους έχει αναφερθεί ότι προκαλούν εξέλκωση βραχιόνων, όπως οι: Nectria galligena, Botryosphaeria obtusa, Botryosphaeria stevensii, Pezicula malicorticis και Diaporthe perniciosa. Από τους παραπάνω, ο πρώτος (Nectria galligena) σχηματίζει την ατελή μορφή του (καρποφορίες-σπόρια) πάνω στα νέα έλκη σε όλη τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου, ενώ το φθινόπωρο η τέλεια μορφή του (ασκοσποριακή) σχηματίζεται στα παλαιά έλκη. Οι καρποφορίες της τέλειας μορφής του μύκητα έχουν χαρακτηριστικό έντονο κόκκινο χρώμα και διακρίνονται με γυμνό μάτι. Ο δεύτερος μύκητας (Botryosphaeria obtusa) απαντάται πάνω στα έλκη με την ατελή μορφή του (Sphaeropsis malorum), όπου και παράγει μεγάλο αριθμό σπορίων. Η μόλυνση των ιστών γίνεται με τα σπόρια των μυκήτων, τα οποία υπάρχουν πάνω στα έλκη σχεδόν ολόκληρο το χρόνο. Τα μολύσματα διασπείρονται με τη βροχή, τον άνεμο, τα έντομα, τα πτηνά και τα εργαλεία κλαδέματος. Η είσοδος του παθογόνου διευκολύνεται από πρόσφατες πληγές οποιασδήποτε αιτίας, από τις ουλές των φύλλων ή των καρπών. Η υγρασία θεωρείται ο πιο σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη της ασθένειας. Η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι οι πιο επικίνδυνες περίοδοι για τις μολύνσεις.