Κοινός άνθρακας αραβοσίτου

Είδος
Μύκητας

Περιγραφή
Αποτελεί την συχνότερη ασθένεια του αραβοσίτου στην Ελλάδα. Οι ζημιές προκαλούν σημαντική μείωση της παραγωγής, ενώ τα ζώα δεν προτιμούν τα προσβεβλημένα καλαμπόκια για τη διατροφή τους.

Βλάβη
Προσβάλλονται όλα τα υπέργεια τμήματα του φυτού, σχηματίζοντας χαρακτηριστικούς όγκους ποικίλου μεγέθους. Οι όγκοι αυτοί καλύπτονται αρχικά από λευκή μεμβράνη, που στη συνέχεια παίρνει μελανές αποχρώσεις. Σε ένα ορισμένο στάδιο σπάει η μεμβράνη και ελευθερώνονται τα σπόρια του παθογόνου (χλαμυδοσπόρια). Η έκταση της ζημιάς που προκαλείται εξαρτάται από το μέγεθος και τον αριθμό των όγκων και το τμήμα του φυτού όπου αναπτύσσεται ο όγκος. Μεγάλοι όγκοι στη φόβη ή επάνω από το σπάδικα μειώνουν την απόδοση κατά 30-100%, ενώ όγκοι ανάλογου μεγέθους κάτω από το σπάδικα προκαλούν περίπου τη μισή ζημιά. Όγκοι στο στέλεχος προκαλούν κάμψη του στελέχους. Υπάρχει περίπτωση αντικατάστασης των κόκκων του σπάδικα με όγκους, εάν η μόλυνση έχει γίνει μέσω των στύλων. Τέλος, προσβολές νεαρών φυτών προκαλούν νανισμό ή και το θάνατό τους.

Αιτία
Η ασθένεια προκαλείται από το βασιδιομύκητα Ustilago maydis. Η μόλυνση γίνεται με την είσοδο των σπορίων από τις ρίζες, αλλά και από πληγές ή στομάτια. Τα σπόρια (χλαμυδοσπόρια), όταν σπάσει η μεμβράνη, διασκορπίζονται από τους όγκους στο έδαφος και διαχειμάζουν. Εκεί είναι δυνατό να διατηρήσουν τη ζωτικότητά τους μέχρι και 5 χρόνια, ακόμη και αν με τις ζωοτροφές περάσουν μέσα από τον πεπτικό σωλήνα των ζώων. Την άνοιξη βλαστάνουν και παράγουν δευτερογενή σπόρια, τα οποία μεταφέρονται με τον άνεμο στο φυτό. Το μυκήλιο που αναπτύσσεται εισέρχεται στους φυτικούς ιστούς μέσω των στομάτων, φακιδίων ή πληγών. Οι προσβολές είναι συνήθως εντοπισμένες στις περιοχές της μολύνσεως. Η εισβολή και ανάπτυξη του μύκητα προκαλεί υπερτροφίες και υπερπλασίες στους γειτονικούς φυτικούς ιστούς, με αποτέλεσμα το σχηματισμό των όγκων. Η εξάπλωση της ασθένειας ευνοείται από ξηρό και θερμό καιρό, όψιμη σπορά, άγονο έδαφος ή έδαφος με υπερβολική ποσότητα αζώτου.