Ωίδιο των ζαχαρότευτλων

Είδος
Μύκητας

Περιγραφή
Το ωίδιο άρχισε να απασχολεί την ελληνική τευτλοκαλλιέργεια ιδιαίτερα στη δεκαετία του ΄80. Σήμερα προσβάλλει το σύνολο σχεδόν των τεύτλων και αποτελεί την πιο σοβαρή ασθένεια του φυλλώματος, προκαλώντας ζημιές που μπορούν να ξεπεράσουν το 15% της παραγωγής ζαχάρου. Η ασθένεια εκδηλώνεται στην Ελλάδα προς το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου και γι αυτό το λόγο οι επιπτώσεις στην καλλιέργεια σπάνια είναι σοβαρές.

Βλάβη
Η πρώτη εμφάνιση της ασθένειας γίνεται συνήθως στα μέσα Ιουνίου, ανάλογα με την περιοχή. Στην πάνω, κυρίως, επιφάνεια ανεπτυγμένων φύλλων των τεύτλων, σε μεμονωμένα φυτά, εμφανίζεται ένα λευκό επίχρισμα, σε μορφή αστεροειδών κηλίδων, που δύσκολα διακρίνονται. Στη συνέχεια το επίχρισμα επεκτείνεται σε όλη την επιφάνεια του φύλλου, που φαίνεται σαν πασπαλισμένο με λευκή σκόνη και εξαπλώνεται σε όλο το χωράφι. Σε ευνοϊκές για την ασθένεια συνθήκες, η εξάπλωσή της είναι ταχύτατη: από το στάδιο των αστεροειδών κηλίδων μέχρι την πλήρη κάλυψη του φυλλώματος, χρειάζονται 20-30 μέρες. Η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του φυλλώματος.

Αιτία
Το ωίδιο των τεύτλων οφείλεται στο μύκητα Erysiphe betae. Ο μύκητας διαχειμάζει στα υπολείμματα της καλλιέργειας της προηγούμενης χρονιάς, σε διάφορες μορφές. Οι πρώτες μολύνσεις αρχίζουν νωρίς το καλοκαίρι, από τα σπόρια που μεταφέρονται κυρίως από τα υπολείμματα φυτών της προηγούμενης χρονιάς, στην επιφάνεια των φύλλων των τεύτλων, με διάφορους τρόπους (άνεμο, βροχή κ.λ.π.), προκαλώντας τα πρώτα συμπτώματα. Οι ευνοϊκές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μύκητα είναι μεταξύ 20 και 30 βαθμών, ενώ η ευνοϊκή ατμοσφαιρική υγρασία μεταξύ 30% και 40% (σχετικά ξηρός καιρός ). Σε 5-6 μέρες μετά από τη μόλυνση, ο μύκητας παράγει νέα σπόρια (κονιδιοφόρους με κονίδια). Η παραγωγή κονιδίων ευνοείται πολύ όταν η διακύμανση της θερμοκρασίας είναι μεγαλύτερη από 15 βαθμούς. Τα κονίδια μεταφέρονται εύκολα σε σημαντικές αποστάσεις με τον άνεμο, τη βροχή, τον άνθρωπο, τα μηχανήματα και μολύνουν άλλα φύλλα ή νέα φυτά και χωράφια. Ο κύκλος αυτός μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές μέσα στην ίδια χρονιά, αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές. Ιδιαίτερα ευνοϊκή για την ασθένεια είναι εναλλαγή υγρού και ξερού καιρού. Στο τέλος του καλοκαιριού, στο μυκηλιακό στρώμα (επίχρισμα) του ωϊδίου, κυρίως στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, εμφανίζονται μικρά, σφαιρικά σωματίδια, αρχικά κίτρινου χρώματος, τα οποία σκουραίνουν με την πάροδο του χρόνου. Αυτά είναι τα κλειστοθήκια, τα οποία αποτελούν επίσης όργανα πολλαπλασιασμού (εγγενή) και διαχείμασης του μύκητα. Ορισμένες ποικιλίες ζαχαροτεύτλων είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στην ασθένεια.