Pokrzywa zwyczajna

Gatunek rośliny należącej do rodziny pokrzywowatych. W Polsce pospolity. Roślina wieloletnia, rozłogowa, bylina, dwupienna. Rośnie w lasach, zaroślach, ogrodach, sadach,  na przydrożach, rumowiskach, nieużytkach i stanowiskach ruderalnych. Preferuje gleby żyzne, wilgotne, próchnicze, nawożone obornikiem, zasobne w składniki pokarmowe, głównie w azot. Chwast ruderalny i segetalny. 

Najczęściej zachwaszcza sady i ogrody przydomowe. 

Osiąga wysokość od 40 do 100 (150) cm. Cała roślina pokryta jest włoskami zwykłymi i parzącymi. Łodyga jest czterokanciasta, wzniesiona, pokryta wydzielniczymi włoskami parzącymi, od nasady rozgałęziona. Pod ziemią roślina wytwarza silnie rozgałęzione rozłogi. Liście są nakrzyżległe, liście z brzegu grubo ząbkowane, szarozielone, zaostrzone, podługowatojajowate, u nasady sercowate, piłkowate, pokryte włoskami parzącymi. Kwiaty niepozorne, zielonożółte, z czterodzielnym okwiatem, zebrane w groniasty i nitkowaty kwiatostan dłuższy od ogonków liściowych, wyrastający z pachwin liści. Owoc to jajowaty, jednonasienny, soczewkowato spłaszczony, matowy, żółty do żółtobrunatnego orzeszek. Nasiona są owalne, żółto brunatne, rozsiewane przez wiatr. Korzenie są palowe, wrzecionowate, z licznymi rozłogami pokrytymi parzącymi włoskami. Pokrzywa zwyczajna jest wiatropylna; kwitnie od VI do X.

Cechy charakterystyczne:
- roślina parząca z licznymi rozłogami
- roślina dwupienna

Ciekawostki:
- nazwy ludowe: pokrzywa wielka, pokrzywa parząca, żgajka, parzawka, karpucha, cygnuda, żgawica
- roślina lecznicza: surowiec leczniczy: liść, ziele, korzeń, nasiona pokrzywy
- nasiona zawierają ok. 20 % tłuszczu, liście ok. 15% soli mineralnych (potas, wapń), garbniki, glukokininę, prowitaminę A, witaminy (C, K, B), histaminę, kwas krzemowy i mrówkowy
- ma właściwości lecznicze – w medycynie ludowej stosowana w stanach zapalnych dróg moczowych, zalecana w leczeniu kamienicy nerkowej, hamuje krwotoki. Jest środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy. Wpływa dodatnio na procesy przemiany materii, pobudza działalność gruczołów wydzielania wewnętrznego i zwiększa ilość krwinek czerwonych, poprawia perystaltykę jelit. Chlorofil otrzymywany z pokrzywy wykorzystuje się w leczeniu choroby popromiennej. Używany miejscowo sprzyja gojeniu się ran, czyraków i wrzodów.
- pokrzywa pomaga w pielęgnowaniu urody. Liść pokrzywy stosowany jest do pielęgnacji skóry i włosów skłonnych do przetłuszczania się; zawarty jest w licznych kosmetykach. Szczególnie polecana jest na wiosenne osłabienie. Stosowana do kąpieli i higieny jamy ustnej.
- roślina pastewna - dodaje się ją do mieszanki dla drobiu i innych zwierząt hodowlanych, gdyż wartością odżywczą nie odbiega od roślin strączkowych
- włókiennictwo - włókna pokrzywy otrzymywane z łodyg, których wydajność wynosi ok. 10%, są długie i mocne. Kiedyś były powszechnie wykorzystywane do produkcji lin, sieci rybackich, a nawet tkanin.
- obecność pokrzywy w środowisku jest potrzebna niektórym gatunkom motyli do przeobrażenia zupełnego i warunkuje wystąpienie ich postaci dorosłej. Tępienie pokrzywy jako chwastu powoduje w konsekwencji eliminację gatunków zwierząt (w tym motyli) z tą rośliną związanych.