Bakteriyel leke hastaliği

Xanthomonas campestris pv. vesicatoria

Hastalık etmeninin genel özellikleri:
Xanthomonas campestris pv. vesicatoria (L.R. Jones). Dye bakteriyel etmen olup, domates, biber ve yabanci otlarda ortaya çikmaktadir. Hastaliktan dolayi kayiplar hem tohum yataklarinda hemde üretim alanlarinda görülebilir. Eger bitkiler tohum yataklarinda bulasti ise, hastalik belirtileri bitkiler tarla ya da sera gibi yetistirme yerlerine sasirtiltiktan sonraki 6 hafta içerisinde görülmeye baslar ve hemen hemen tüm bitkilerde ortaya çikabilir. Erken dönemlerde etkilenen bitkilerde genellikle bodurluk belirtisi görülürken, geç ya da sasirtildiktan sonra enfetelenen bitkilerde erken yaprak dökümleri görülmektedir. Bu yaprak dökümünden sonra meyveler de de belirtiler görülür ve asiri yaprak dökümü nedeniylede bitkiler günes yanigi gibi sekonder zararlanmalara maruz kalabilir. Bakteriyel etmen hastalikli bitkilerin sayesinde aylarca tohum yataklarinda ve tohum üzerinde canliligini muhafaza edebilir. Bakteriyel etmen, tarlada birakilmis bitkilerin kök ve gövdelerinde, yabanci otlar üzerinde canliligini korur ve diger sezona bakteriler tasinmaktadir. Toprakta ise uzun süre canliligini muhafaza edemeyebilir. Ilk bulasma tohum, bulasik sasirtilmis fide, yabanci otlar ve bulasik bitki ve toprak ile olabilir. Bakterinin giris yerleri isleme esansinda açilmis yaralar ve dogal açiklardir. Yüksek nisbi nem ve sicakliklar bitki enfeksiyonu için uygun kosullardir. Yüksek nitrojen seviyesi azalan hastalik sidedi ile iliskilidir. Teknik olarak pataojen 3 irka ayrilmaktadir: bunlardan biri domates irki olup, tüm biber çesitleri (sinirlanmis nekrotik lekeler olusturur) asiri sekilde duyarlidir, ikincisi bir biber irki olup biber yine biber çesitleri duyarli ve üçüncü irk biberin 2. irki olup, biberlerlerde tek gen tarafindan kontrol edilen hipersensitif bir reaksiyona neden olmaktadir. Bunlardan domates ve biberin 1 irki tüm dünyada görülmekte, ama biberin 2. irki daha sinirli bölgelerde ortaya çikmaktadir. 

Hastalık Etmeninin Belirtileri (Simptomları):
Nekrotik lekeler yaprak, gövde ve meyveler üzerinde görülebilir. Yaprak belirtileri ilk önce küçük suyla islanmis alanlar olarak yapraklarin alt tarafinda görülmeye baslar. Bu lekeler 1 kaç mm' ye kadar genisler, koyu kahverengiye döner ve ve hafifçe kabarmaktadir. Yaprak üst yüzeyinde, lekelerin etrafi kahverengi bir hale le kusatilir. Böyle küçük belirtiler çökerek ölmekte ve nekrotik alanlar yaprak üzerinde olusur ve bu lekelerin büyük bir kismi yaprak neminin toplandigi yaprak kenarlari ve uçlarinda olusmaktadir. Sonunda yapraklar sararir ve düser, böyele bitkilerde günes yanikligindan etkilen meyvelerin sayisinda artis görülür. Meyve üzerinde ise pazara degerini azalmis, kabarik ve uyuz halini almis lekeler seklinde kendini gösterir. 

Mücadelesi 
Kültürel mücadele
1. Dayanikli çesitlerin kullanimi.
2. Hastaliktan ari tohum ve fidelerin kullanimi.
3. Sera ve tohum yataklarinda hastaliktan ari toprak, su ve alet-ekipmani kullanilmali.
4. Yabanciot kontrolü, böceklerin bitkilerde yara açmamasi için böcekler ile mücadeleye önem verilmeli.
5. Hastalikli fideler hemen yetistirme ortamlarindan uzaklastirilmali ve imha edilmeli.
6. 2-3 yil gibi ürün rotasyonu yapilamli.
7. Asiri sulamadan kaçinilmali nem olusumu engellenmeli. Ayrica nemli kosullarda ve bitkiler islak iken çalismaktan kaçinilmali.
8 Tohumlarin sicak su ve Çamasir su ile muamelesi:
1) Tohumlari 30 dakika 51 ° C sicak suda, 
2) 30 dakika %10 çamasir suyu (0.525% sodyum hipklorid, NaOCI) uygulamasi tavsiye edilir.Uygulamadan sonra tohumlar kurutulur ve Thiram gibi ilaçlar ile ilaçlanir.

Kimyasal mücadele
Tohum yataklarinda Bakir ile karistirlimis Streptomycin antibiyotigi (200 PPM) 5 gün araliklara ile kullanilabilir. Fakat pratikte pahaliya gelebilir onun için pek tavsiye edilmiyor. Bakirli preparatlar bitkilerde koruyucu olarak ve yayilmasini engellemek için kullanilabilir. Ayrica bakirli preparatlar maneb ya da macozeb ile birlikte kullanilarak ilaçlarin etkinligi artirilabilir ve diger fungal etmenlere karsida koruyucu bir etki yapabilir. Genellikle bakteriyel etmenler ile mücadele zor, onun için kültürel önlemlere ve temiz çalismaya oldukça fazla dikkat edilmelidir.

Bitki Koruma Ürünleri