Yaprak galeri sineği

Liriomyza trifolii

Tanimi
Yumurtaları Yumurta 0.2 - 0.3 mm boyda, beyaz ve hafif şeffaftır, yaprağın epidermisi arasına bırakılır. İlk dönem Larvalar, 0.39 boyunda, renksiz, açılma öncesi soluk portakal sarısı rengine dönüşür. İkinci dönem larvalar 1.00 mm, üçüncü dönem larvalar 1.99 mm boyundadır. Gelişmesini tamamlamış larva 3 mm boydadır. Pupaları oval, karın tarafından hafifçe yassılaşmıştır. 1.3 x 2.3 mm boyda soluk sarı portakal renginden daha koyu altın sarısı rengine kadar dönüşen bir renge sahiptir. Erginleri küçük, grimtrak-siyah renkte, sıkı ( dolgun) vücutlu, 1.3 - 2.3 mm. uzunluğundadır. Dişiler erkeklerden biraz daha iricedir. Başı ve gözleri ile 3. duyarga segmenti ve femur sarı renktedir.

Biyolojisi
Erginler yumurtalarını yaprağın iki epidermisi arasına bırakır. Bir dişi, ömrü boyunca 30 °C sıcaklıkta yaklaşık 400 yumurta bırakmaktadır. Yumurtalar sıcaklığa bağlı olarak 2-5 günde açılırlar. Yumurtadan çıkan larva yaprak epidemisinde, yaprak sapında açtığı galeriler içinde beslenir. Yılankavi galeriler oluşturarak beslenen larva gelişmesini 30 °C sıcaklıkta 4 günde, 24 °C sıcaklıkta 4-7 günde, 20 °C sıcaklıkta 7 günde tamamlar. 30 °C sıcaklığın üstünde ergin öncesi dönemlerde ölüm oram artar. Gelişmesini tamamlayan olgun larva galeriden çıkarak pupa olmak üzere genellikle kendini toprağa bırakır. Yaprak üzerinde de pupa olduğu da görülmüştür. Yüksek orantılı nem ve kuraklık pupa olmayı olumsuz yönde etkiler. Pupa süresi 20 °C - 30 °C sıcaklıklar arasında 7-14 günde tamamlanır. Düşük sıcaklıklarda bu süre uzar. Ergin aktivitesi yıl boyunca devam eder. Sera koşullarında çok siyada döl (yaklaşık 10 döl) vermektedir. Bir dölünün gelişme süresi 20 °C sıcaklıkta 26 gündür. Yaprak galeri sineği sera koşullarında bütün mevsim görülebilir. Kışlama yoktur. Kışın seralarda, yazın yabancıotlar ve sebzeler üzerinde görülürler. Erginler 25-30 (ya da 13-18) gün arasında yaşarlar. Dişilerin ömrü erkeklerden daha uzundur.

Konukçuları
Polifag bir türdür. 100'den fazla konukçusu vardır. Fasulye, kereviz, kasımpatı, hıyar, karpuz, gerbera, çöven otu (Gypsophyla),marul, soğan, patates ve domates gibi bitkiler konukçuları arasındadır. Türkiye'de en fazla domates, patlıcan, biber, fasulye, marul, bezelye gibi sebzeler ve kasımpatı, gerbera ve karanfil gibi süs bitkilerinde bulunurlar.

Zararı 
Süs bitkilerinin yapraklarında göze hoş gelmeyen lekeler dolayısıyla ekonomik kayıp yaratır. Sebze fidelerinde ise verim düşümüne sebep olur.

Erginlerin zararı : Erginler beslenme ve yumurta bırakmak için ovipozitörleri (yumurta bırakma boruları) ile yapraklarda küçük yaralar açarlar. Bu yaralar üzerinde erkek ve dişi sinekler beslenir. Bu beslenme yararları (delikleri ya da küçük oyuklar) geniş oranda doku bozulmasına yol açmaktadır. Bu zararlanmalar nedeniyle bitkinin fotosentez yapması engellenmekte ve sonuçta önemli ölçüde verim ve kalite kaybı meydana gelmektedir.

Larvaların zararı : Asıl zarar larvalar tarafından yapılmaktadır. Yumurtadan çıkan larva yaprak epidermisinde beslenme yoluyla galeriler açarak zarar yapar. Bitkinin fotosentez yeteneği büyük ölçüde azalır. Yoğunluğunun yüksek olduğu durumlarda bu galeriler birleşerek bütün yaprak alanını kaplamaktadır. Daha sonra zarar görmüş bölgeler sararıp kurur ve ileri aşamada yaprakların dökülmesine, tomurcuk ve çiçek gözlerinin düşmesine neden olurlar. Göze hoş görünmeme sebebiyle süs bitkilerinde yaprağın üzerinde bulunan galeriler ve erginlerin açtığı beslenme delikleri, ürünün pazarlama değerini düşürerek ekonomik kayba neden olur. Genç bitki ve fidelerde gelişmeyi geciktirerek dolaylı olarak ürün ve değer kaybı meydana getirirler. Sebzelerde de önemli ekonomik kayba sebep olmaktadır. Hıyar gibi bitkilerin fide döneminde daha fazla zarar gördüğü bilinmektedir.

Yayılımı
Kozmopolit bir türdür. Avrupa, Afrika, Asya, Okyanusya ve Amerika'da yayılım gösterir. Türkiye'de, sebze ve süs bitkileri üretimi yapılan her yörede, özellikle Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yaygındır.

Bitki Koruma Ürünleri