Erken yaprak yanıklığı

Alternaria solani

Erken Yaprak Yanıklığı
Alternaria solani isimli fungusun neden olduğu erken yaprak yanıklığı hastalığı dünyanın her tarafına yayılmıştır. Bazı yörelerde patates bitkisinin en önemli hastalığıdır. Belirtileri; kahverengi köşeli nekrotik lekeler ya da konsantrik halkalar şeklinde iç içe geçmiş biçimde görülürler. Lekelerin yaprak sapında ve gövde de gelişmesi daha nadirdir. Büyük yaprak damarları tarafından lekelerin gelişimi sınırlandırıldığı için yaprak lekeleri bazen dairesel olarak gelişir. Bu lekeler genellikle çiçeklenme döneminde ortaya çıkar. Bitkiler olgunlaşırken lekeler artarak çoğalırlar ve tüm yaprağı kaplayacak şekilde gelişirler. İlk lekeler en alt yapraklarda oluşur. Nemli havada yaprak üzerindeki lekelerde koyu füme veya koyu yeşil renkli kadifemsi görünüşte olan miselleri oluşur. Bunlar fungusun konidi ve konidioforlarından ibarettir. Konidiler çok hücreli, uzun, koyu renkli, enine ve boyuna bölmeli olup, uzun bazen çatallı uzantıları vardır. Genellikle bitkilerde sararma yapraklarda dökülme veya erken ölüm şeklindeki belirtilere sıkça rastlanır. Yumrularda da hastalık oluşabilir. Yumru üzerinde siyah, çökük, kuru bir leke oluşur. Hassas çeşitler özellikle erken olgunlaşanlar şiddetli şekilde bozulma gösterirler. Geç olgunlaşan çeşitler daha dayanıklı görünebilirler. Olgunlaşmayı hızlandıran stres koşulları altındaki bitkiler normalden daha hassas olur ve erken ölürler. Fungus hayatını topraktaki bitki artıkları üzerinde devam ettirir. Primer enfeksiyonları konidiosporlar başlatır ve aynı sporlar sekonder enfeksiyonları devam ettirirler.

Mücadele
Tüm yetiştirme sezonu boyunca bitkilerin sağlıklı, kuvvetli gelişimini sağlayacak işlemlerin yerine getirilmesi sağlanmalıdır. Özellikle sulama ve gübreleme bilinçli bir şekilde yapılmalıdır. Hastalığı teşvik eden aşırı azotlu gübreleme ve yağmurlama sulamadan kaçınmak gerekir. Hastalığa dayanıklı çeşit kullanılmalıdır. Eğer ilaçlı mücadele gerektirecek kadar hastalık şiddetlenip yaygınlaşırsa uygun fungisitlerle ilaçlamalar yapılmalıdır. İlaçlamalarda ilk ilaçlamaya başlama zamanı çok önemlidir. İlaçlamalara bitkilerde ilk lekeler görülür görülmez başlanmalıdır. Bu hastalığa karşı kullanılabilecek ve ülkemizde ruhsat almış olan pek çok fungisit vardır. Bunlardan bazılarının etkili madde isimleri ve kullanma dozları aşağıda verildiği gibidir.

Bitki Koruma Ürünleri